Maakt Vitens een zooitje van haar waterwingebieden?

Vier vragen over 'rommel' in onze waterwingebieden

Rommelig grasland, overwoekerde hekken en aannemers die los hout niet opruimen – gebruikers en omwonenden plaatsen weleens vraagtekens bij de staat van Vitens’ waterwingebieden. Vitens bezit zo’n 3.000 hectare aan grond. Veel van die grond bestaat uit prachtige natuurgebieden die we ecologisch beheren. Dat ziet er niet altijd netjes uit, maar is wel heel goed voor de natuur. Wat is ecologisch beheer eigenlijk en waar is dat ‘zooitje’ goed voor? Onze ecologen en terreinbeheerders geven antwoord op 4 vragen.

1. Wat is ecologisch beheer en waar is het goed voor?

Vitens heeft meer dan 100 waterwingebieden waarin we grondwater oppompen om drinkwater van te maken. In die gebieden staat het ontwikkelen van natuur die van oorsprong hoort bij die plek centraal. Dat is ecologisch natuurbeheer. Door onze natuurgebieden ecologisch te beheren, vergroten we de biodiversiteit.

Biodiversiteit is de hoeveelheid verschillende planten en dieren die horen bij een gebied. Hoe meer karakteristieke plant- en diersoorten, hoe gezonder de natuur. Al die verschillende planten en dieren samen houden de natuur in balans. Balans in natuurgebieden zorgt voor een gezonde en schone bodem. En hoe schoner de bodem, hoe schoner het grondwater.

2. Waarom is het grasland in Vitens’ natuurgebieden zo hoog en rommelig?

In veel van onze natuurgebieden komt kruidenrijk grasland voor. We maaien dat gras één of twee keer per jaar. Daardoor komt het gras soms onverzorgd over. Toch maaien we expres weinig, zodat de kruiden in het gras kans krijgen om tot bloei te komen. Dat is heel belangrijk voor bijen, vlinders en andere insecten – en daardoor zijn ook insectenetende dieren zoals vogels er blij mee.

In steeds meer waterwingebieden slaan we delen van het gebied een keer over met maaien. Dat noemen we ‘gefaseerd maaien’. Zeker bij de laatste maaibeurt in september is dat van belang. Het helpt insecteneieren om de winter te overleven.

3. Waarom laat Vitens hekken overwoekerd raken door begroeiing?

Als het hek er niet onder lijdt, de veiligheid gegarandeerd blijft en het productieproces van Vitens geen hinder ondervindt, laten we de begroeiing haar gang gaan. Ook dit is goed voor de biodiversiteit. In die begroeiing vinden talloze insecten en kleine beestjes namelijk beschutting. Het moet natuurlijk niet zo zijn dat de omgeving hierdoor last krijgt van invasieve exoten zoals Japanse duizendknoop. Of de reuzenberenklauw die heftige allergische reacties op de huid van mensen op kan leveren. Daar zijn de terreinbeheerders en ecologen natuurlijk scherp op. Daar waar de hekken begroeid zijn, doen we dat bewust en met beleid.

4. Waarom liggen er houtrommel en dode bomen in Vitens’ natuurgebieden?

Soms worden onze aannemers ervan beschuldigd rommel achter te hebben gelaten op onze terreinen. Vaak worden hier takken of houtsnippers mee bedoeld. Ook dit is een bewuste keuze van Vitens, die wordt gemaakt onder het motto “dood hout leeft”. In de dode takken en houtsnippers leven allerlei schimmels, paddenstoelen en insecten. Dat leven lokt op zijn beurt weer andere dieren zoals spechten, die de insecten als voedsel gebruiken.

Om een bos gezond te houden, moet het eens in de zo veel tijd “gedund” worden. Dat betekent simpelweg dat er een aantal bomen weggehaald wordt. Zeker in jonge bossen is dit belangrijk. De takken die vrijkomen, gebruiken we om takkenrillen van te maken. Dat zijn langgerekte stroken van opeengestapelde takken of smalle stammetjes. Takkenrillen bieden schuil-, broed- en voedselgelegenheid aan talloze soorten dieren. Ook op deze dieren komen weer andere dieren af.

Soms laten we ook grotere stukken hout en dode boomstammen op de grond liggen. Dat doen we om dezelfde reden als het creëren van takkenrillen: dit hout levert veel soortenrijkdom op.

Streven naar natuurlijke situatie

Misschien heb je het patroon ondertussen ontdekt: in onze ecologisch beheerde natuurgebieden staat wat planten en dieren nodig hebben centraal. En dat betekent soms ingrijpen en soms de natuur haar gang laten gaan. Dat laatste ziet er soms iets minder verzorgd uit. Maar is goed voor de biodiversiteit.

Zin in een lekkere herfstwandeling?

Onze natuurbeheerders hebben samen met IVN een aantal prachtige wandelroutes door onze waterwingebieden uitgestippeld.