Ten noordwesten van Epe in de provincie Gelderland ligt de drinkwaterwinning van Vitens. Sinds 1954 wordt er in Epe drinkwater gemaakt van grondwater. De drinkwaterwinning voorziet globaal de gemeenten Epe en Heerde, en gedeelten van de gemeenten Voorst, Nunspeet, Elburg, Hattem en Zutphen van drinkwater.

Waterwingebied

Vitens heeft een vergunning voor het oppompen van 6 miljoen kubieke meter water per jaar. Het water wordt opgepompt van een diepte variërend tussen de 26 en 82 meter onder maaiveld. Het opgepompte water is erg schoon, maar is ook erg zuur. Daarom wordt er wat kalk aan het water toegevoegd.

Infiltratievijvers

Door de waterwinning in dit gebied was de grondwaterstand gedaald en is er verdroging ontstaan. Vitens heeft daarom de plicht om oppervlaktewater van elders te infiltreren en werkt hiervoor samen met de provincie. Jaarlijks wordt nu maximaal 6 miljoen kubieke meter schoon water van goede kwaliteit uit de Klaarbeek en de Grift gepompt. Dit water wordt via een transportleiding van 8,5 kilometer naar de speciaal daarvoor aangelegde infiltratievijvers aan de Dellenweg gepompt. Na infiltratie en zuivering door de bodem kan het weer opgepompt worden voor drinkwater.

Hoog en droog

De Veluwe is van nature hoog en droog. Er komt weinig oppervlaktewater voor, omdat het water makkelijk wegzakt in de zanderige bodem. Daar maken we gebruik van bij de infiltratievijvers. Alleen op plaatsen met een ondoorlatende laag in de bodem ontstaan vennen. In dit waterwingebied zijn een paar van die plekken. Juist omdat het water zo schaars is, zijn deze vennen belangrijk voor de dieren op de Veluwe. Pootafdrukken van wild zwijn, ree of edelhert zijn regelmatig op de oever te vinden. Padden en kikkers planten zich er voort. En libellen als smaragdlibel, bruinrode heidelibel en vroege glazenmaker komen erin voor.

In perioden met weinig regenval en hoge temperaturen kunnen ook dit soort vennen droogvallen. Dat hebben we gemerkt in de droge warme zomers van 2018, 2019 en 2020. Padden, kikkers en libellen missen dan een voortplantingsseizoen omdat de larven in het water niet de tijd krijgen om volwassen te worden en het water weer uit te kruipen. Enkele zeldzame soorten zoals de kamsalamander zijn door de afgelopen droge jaren erg onder druk komen te staan. Niet alleen watergebonden soorten zijn getroffen door het gebrek aan neerslag en de hoge temperaturen. Doordat planten het moeilijk hadden, kwamen ze niet tot bloeien. Hierdoor misten vlinders, bijen en andere insecten een belangrijke voedselbron. Zo werden ze indirect ook getroffen door de droogte.

Van naaldbos naar loofbos

Een gevarieerd bos met loofbomen en een enkele grove den is wat we hier voor de natuur en de drinkwaterwinning willen. Zo’n bos komt er echter niet zomaar. Tussen alleen maar naaldbomen zaaien zich vooral naaldbomen uit. En de lijsterbessen en eiken die wel weten te kiemen, worden opgegeten door de reeën en de herten. Want loofbomen zoals winterlinde vinden ze veel lekkerder dan dennen. Om toch een gevarieerd bos te krijgen, zijn delen van het bos afgezet met een hek.

Bezoek waterwingebied Epe

Om op ludieke wijze aandacht te vragen voor maatregelen om droogte te bestrijden is de ‘gortdroge wandelgids’ samengesteld. Deze is te downloaden en hierin staat een wandeling door het waterwingebied in Epe. Startpunt: Ossenweg 10, 8161 PZ in Epe.

In de wandelapp van het IVN (IVN Routes) staat een fietsroute van 29,3 kilometer door het waterwingebied Epe. Startpunt: Ossenweg 10, 8161 PZ in Epe.

Help ons de natuur beschermen

De natuur is mooi, maar ook kwetsbaar. Om het gebied zoveel mogelijk te beschermen, geldt er een aantal regels. Het gebied is toegankelijk tussen zonsopkomst en zonsondergang. Wandelen is toegestaan op de paden. Honden zijn aangelijnd welkom. Houd je aan de regels die gelden in de natuurgebieden. Neem het afval van je wandeling even mee naar huis.