Onderzoek naar nieuw waterwingebied nabij Luxwoude

Om ook in de toekomst te zorgen voor kwalitatief goed drinkwater in Friesland, is vergroting van de drinkwatercapaciteit nodig. Daarom doet Vitens onderzoek naar een nieuw waterwingebied nabij Luxwoude. Op deze pagina staat niet alleen het laatste nieuws. U vindt hier ook achtergrondinformatie én verwijzingen naar onder andere nieuwsbrieven, presentaties en documenten over het onderzoek.

Het laatste nieuws

Uitnodiging voor informatieavond “Waterwinning en woningen” op 6 oktober a.s. (geplaatst 20 september 2022)

Vitens organiseert een informatieavond om u te informeren over de laatste stand van zaken van ons project voor het realiseren van een nieuwe waterwinning en productielocatie nabij Luxwoude. Tijdens de avond ligt de nadruk op de waterwinning in relatie tot de woningen. Er zal aandacht worden besteed aan het ontwerp van het meetnet dat Vitens wil aanleggen om de uitgangssituatie goed vast te leggen en eventuele zettingsveranderingen als gevolg van de start van de winning in beeld te brengen. 

Tijdens de al gehouden informatieavonden zijn met enige regelmaat door bewoners vragen gesteld over het optreden van zettingen in het gebied en wat de invloed van de waterwinning hierop is. In Nederland kan op met name slappe klei- en veengronden zetting of daling van de bodem plaatsvinden. Of woningen daar schade van ondervinden is mede afhankelijk van de wijze waarop de woning is gefundeerd. Uit het door adviesbureau Sweco al opgestelde milieueffectrapport (te downloaden via https://www.vitens.nl/over-water/projecten/onderzoek-waterwingebied-friesland) blijkt dat de kans op zetting als gevolg van de nieuwe waterwinning heel klein is. In verband met het grote belang voor de omwonenden wil Vitens zo zorgvuldig mogelijk, ruim voor en tijdens de waterwinning, metingen laten uitvoeren. Om dit te doen heeft Vitens de onderzoeksbureaus Antea Group en Fugro in de arm genomen om ons te ondersteunen in het proces en voor het opstellen en uitvoeren van een monitoringsplan. In de gebiedscommissie zijn de Plaatselijke belangen van Luxwoude en Langezwaag vertegenwoordigd. De metingen worden de komende jaren uiteraard in overleg en afstemming met de bewoners uitgevoerd.

Op de informatieavond zal Fugro aangeven welke stappen al zijn gezet en de plannen presenteren hoe tot een meetnet wordt gekomen. Hierbij wordt u als bewoner betrokken. Tijdens de avond kunt u met ons in gesprek gaan en zal er volop ruimte zijn om uw vragen te beantwoorden. 
Mocht u verhinderd zijn de avond bij te wonen en/of nu al vragen hebben, dan kunt u ook telefonisch contact opnemen met de twee inwoners van de Plaatselijk Belangen, die zitting hebben in de gebiedscommissie: Wiemer Haagsma voor Luxwoude (06-15499299) en Henk Klok voor Langezwaag (06-13226108).

Programma van de avond
Plenaire deel
19.00 – 19.30 uur: inloop en ontvangst
19.30 – 19.40 uur: opening door de voorzitter van de avond Gertjan Elzinga
19.40 – 20.00 uur: waar staan we nu met het project? Door Feike Bonnema van Vitens
20.00 – 21.00 uur: toelichting op aanpak zettingsmonitoring door Robin Lomulder van
                                  Adviesbureau Fugro

Inloopdeel
21.00 – 21.45 uur: mogelijkheid om persoonlijk met ons in gesprek te gaan

Datum: 6 oktober 2022
Tijd: 19:00 – 21:45 uur
Locatie: Dorpshuis ’t Trefpunt 
Adres: Hegedyk 38-A, 8405 GV Luxwoude

Inspraakprocedure voorontwerpbestemmingsplan ''Luxwoude – Grondwaterwinning- en drinkwaterproductielocatie'' gestart (geplaatst juni 2022)

In aanvulling op de wettelijke procedure van bekendmaking, informeren we u hierbij dat de Gemeente Opsterland het voorontwerpbestemmingsplan voor de voorgenomen waterwin- en drinkwaterproductielocatie ter inzage heeft gelegd. De publicatie van de gemeente vindt u hier.

Vitens zet grote stap in project Luxwoude in Friesland (geplaatst 15 maart 2022)

Na een intensief onderzoekstraject van vier jaar heeft Vitens de vergunningaanvraag in het kader van de Waterwet ingediend bij de Provincie Fryslân om 6,5 miljoen m3 grondwater per jaar te mogen onttrekken voor de drinkwatervoorziening op de voorgenomen winlocatie Luxwoude.

Bij de aanvraag is het uitvoerige Milieueffectrapport (MER) gevoegd, waarin de effecten van de voorgenomen grondwaterwinning op de omgeving zijn beschreven. Dit MER kunt u onderaan deze webpagina downloaden.

Tegelijkertijd is ook het voorontwerpbestemmingsplan bij de Gemeente Opsterland in procedure gebracht voor het wijzigen van de bestemming van het huidige bosgebied in waterwingebied. Vitens streeft ernaar beide procedures zoveel mogelijk gelijktijdig te laten verlopen om zodoende de doorlooptijd die gemoeid is met de vergunningprocedures te verkorten.

In Luxwoude is al het onderzoek (waaronder het m.e.r.-onderzoek) begeleid door “Begeleidingscommissie waterwinning Luxwoude”. Deze commissie speelt al vanaf het begin van het project een belangrijke rol in het behartigen van de belangen van alle betrokkenen en adviseert Vitens. In deze commissie hebben zitting Provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, Gemeente Opsterland, SBB, de Plaatselijke belangen van Luxwoude en Langezwaag, LTO, agrariërs uit de streek en uiteraard Vitens. Het uitgevoerde onderzoek is ondersteund door diverse onderzoeksbureaus.

De Provincie Fryslân en de Gemeente Opsterland zullen u via de wettelijke procedures (via de dagbladen) informeren wanneer de stukken ter visie worden gelegd, zodat u eventueel een zienswijze kunt indienen. Ook zullen wij u per nieuwsbrief informeren wanneer de tervisielegging is.

Terugkoppeling n.a.v. inloopbijeenkomsten voor agrariërs november 2021 (geplaatst 24 januari 2022)

In de zomer van 2021 is het veldwerk van de bodem- en grondwaterkartering rondom het waterwingebied Luxwoude afgerond. Het doel van de kartering is de huidige situatie vastleggen van de bodem- en grondwatersituatie, de zogenaamde nulsituatie. Dit is vastgelegd in kaarten. Deze kaarten, de bodem en grondwaterkaart, zijn het vertrekpunt om in de toekomst inzichtelijk te maken wat eventuele effecten zijn van de waterwinning. Je zou het ook de nulsituatie kunnen noemen.

Op basis van de bodem- en grondwatersituatie is ook een vertaalslag gemaakt naar kaarten over gebruiksmogelijkheden voor landbouw en het ‘voortbrengend vermogen’ voor de huidige situatie. Met andere woorden de bodem- en grondwaterkaart worden vertaald in landbouw gebruiksmogelijkheden.

De kaarten zijn op 18 en 19 november in het Dorpshuis ’t Trefpunt gepresenteerd. Ongeveer 25 grondgebruikers/grondeigenaren hebben de kaarten bekeken. De Bodem- en grondwaterkaarten zijn goed bevonden als referentie van de nulsituatie. Ten zuiden van de Hegedyk/’t Skeane Ein is de bodemkaart voor ongeveer 5 ha aangepast n.a.v. opmerkingen van grondeigenaren.

Van deze bodem- en grondwaterkaarten zijn zes interpretatie-kaarten gemaakt (de vertaalslag), twee van de bodemgeschiktheid en de ander vier van mogelijke opbrengstderving onder de huidige omstandigheden (zonder waterwinning). De bodemgeschiktheid-interpretatie is gebaseerd op een oude methode, die zijn waarde heeft bewezen in ruilverkavelingen. De getoonde toepassing voor ‘akkerbouwgewassen in het algemeen’ leidde tot opmerkingen. Binnen de akkerbouw komen heel diverse gewassen voor met verschillende eisen aan de bodem. De toepassing van deze geschiktheidskaart in Luxwoude is afgestemd op gras- en maisteelt. De legenda voor deze kaart is daarom al aangepast aan ‘maisteelt’ (i.p.v. akkerbouw). De andere vier getoonde interpretatie-kaarten hebben betrekking op opbrengstderving onder invloed van droogte of wateroverlast. De getoonde kaarten voor gras- en maisteelt van de huidige nulsituatie is vergeleken met opbrengsten onder optimale omstandigheden. Tijdens de bezichtiging rezen er vragen over de ‘droogtestress’ van mais. De gebruikte methode achter deze interpretatie naar effecten (de Waterwijzer Landbouw systematiek) is nog in ontwikkeling en wordt de komende jaren geoptimaliseerd. Voor mais worden de invoergegevens over de groei verder verbeterd.

De op de deze site geplaatste kaarten (zie onder “Kaarten inloopbijeenkomsten voor agrarisch november 2021”) geven de tijdens de inloopbijeenkomsten getoonde kaartbeelden weer. Omdat deze op de bijeenkomsten zijn getoond, worden ze ook hier beschikbaar gesteld. Er dient dus nadrukkelijk rekening mee te worden gehouden dat de getoonde kaartbeelden op de interpretatiekaarten over de opbrengstderving onder de huidige omstandigheden nog gaat wijzigen. Dit als gevolg van de tijdens de inloopavond door de agrariërs gemaakte opmerkingen en de verdere ontwikkeling van de Waterwijzer Landbouw systematiek. Daarentegen is de huidige situatie (nulsituatie) wat betreft bodem- en grondwatersituatie op basis van de uitgevoerde kartering nu uitermate goed vastgelegd: dit laatste is het belangrijkste, omdat dit na de start van de waterwinning belangrijke bouwstenen zijn bij het opstellen van een droogteschaderegeling.

Informatieavond 25 november a.s. afgelast in verband aanscherping landelijke coronamaatregelen op 12 november jl. (geplaatst 15 november)

In verband met de aanscherping van het coronabeleid door de overheid op vrijdag 12 november en de daarbij behorende maatregelen kan de Vitens-informatieavond helaas geen doorgang vinden. Vitens zal deze avond op een latere datum alsnog organiseren. Hierover wordt tijdig geïnformeerd.

Op onze projectenpagina www.vitens.nl/waterwinningfriesland is al het concept-MER geplaatst, zodat u het kunt downloaden om er kennis van te nemen. Heeft u nu al reacties naar aanleiding van het concept-MER, dan kunt u die per e-mail aan ons doorgeven via het onderaan deze brief vermelde e-mailadres.

Daarnaast hebben we de hydrologische rapportage van adviesbureau Sweco en twee natuurrapporten van de Bosgroep Noord-Oost Nederland digitaal beschikbaar gesteld, die gebruikt zijn ter onderbouwing van het MER.

Verder wijzen we u erop dat dit één van de laatste mogelijkheden is om nog informeel op de plannen van Vitens te reageren. Ook tijdens de nog te organiseren avond kan dat nog. In de loop van 2022 zullen de procedures voor de waterwinvergunningaanvraag en de aanpassing van het bestemmingsplan (waarin de bestemming van het waterwingebied zal worden geregeld) worden opgestart. Uiteraard kunt u in deze wettelijke procedures dan zienswijzen indienen.

Informatieavond 25 november aanstaande over het concept-milieueffectenrapport (MER) (geplaatst november 2021)

Vitens organiseert een informatieavond om u te informeren over de laatste stand van zaken van ons project voor het realiseren van een nieuwe waterwinning en productielocatie nabij Luxwoude. Tijdens de avond zullen we de plannen presenteren en kunt u met ons in gesprek gaan. Ook zullen deskundigen van diverse adviesbureaus en overheidsinstanties aanwezig zijn om uw vragen goed te kunnen beantwoorden.
Tijdens de avond zal het concept-milieueffectrapport (MER) worden gepresenteerd.
Het concept-MER kunt u onderaan deze pagina downloaden. Daarnaast hebben we de hydrologische rapportage van Sweco en twee natuurrapporten van de Bosgroep Noord-Oost Nederland beschikbaar gesteld, die gebruikt zijn als onderbouwing van het MER.

De avond zal 'coronaproof' worden georganiseerd. De dan geldende coronamaatregelen zullen in acht genomen worden. 

Programma

Plenaire deel
19.00 - 19.30 uur: inloop en ontvangst
19.30 - 19.40 uur: opening door de voorzitter van de avond, Gertjan Elzinga
19.40 - 20.00 uur: algemene toelichting op het project door Feike Bonnema van Vitens
20.00 - 21.00 uur: toelichting op het concept-MER door Cor van Duin van Ingenieursbureau Sweco

Inloopdeel
21.00 - 21.45 uur: mogelijkheid om persoonlijk met ons in gesprek te gaan en kennis te nemen van de posters die ingaan op verschillende thema's, zoals:

• Concept-milieueffectenrapport (MER) en procedure
• Effecten van de winning op de omgeving
• Schetsontwerp terreininrichting
• Monitoringsmeetnetten die worden ontworpen en ingericht

Datum: donderdag 25 november 2021
Tijd: 19:00 - 21.45 uur
Locatie: Dorpshuis 't Trefpunt
Adres: Hegedyk 38-A, 8405 GV Luxwoude

Inloopavond 2 september aanstaande over de laatste ontwikkelingen (geplaatst juli 2021)

Vitens organiseert een inloopavond om u te informeren over de laatste stand van zaken van ons project voor het realiseren van een nieuwe waterwinning en productielocatie nabij Luxwoude. Tijdens de avond kunt u met ons in gesprek gaan over de plannen. Ook zullen deskundigen van diverse adviesbureaus en overheidsinstanties aanwezig zijn om uw vragen goed te kunnen beantwoorden.

Er zal informatie gepresenteerd worden over onder andere de volgende zaken:

• Stand van zaken opstelling milieueffectrapport (MER) en procedure;
• Effecten van de winning op de omgeving
• Schetsontwerp terreininrichting
• Monitoringsmeetnetten die worden ingericht:
• Grondwaterstandenmeetnet
• Nauwkeurigheidswaterpassingsmeetnet
• Bodemkartering in landbouwgebied door Aequator voor grondwatersituatie en bodemopbouw
• Natuurwaarden in omgeving en op de locatie

Tevens wordt de mogelijkheid geboden om samen met een geohydroloog van ons bedrijf het voorgenomen wingebied te bezoek waar bij een grondwatermeetpunt uitleg verstrekt wordt over hoe het verzamelen van informatie over grondwaterstanden in z`n werk gaat.

De avond zal “Corona-proof” worden georganiseerd. De dan geldende Corona-maatregelen zullen in acht worden genomen.

(Als het MER in eindconcept gereed is, zal een volgende informatieavond worden georganiseerd, om u daar verder over te informeren en daarover met u in gesprek te gaan.)

Datum: donderdag 2 september a.s.
Tijd: 19:00 – 21:30 uur
Locatie: Dorpshuis ’t Trefpunt
Adres: Hegedyk 38-A, 8405 GV Luxwoude

Eerste bevindingen veldwerk Aequator in onderzoeksgebied Luxwoude (30 juni 2020)

Begin april is Aequator gestart met het veldwerk om door middel van een veldkartering en metingen de bodemopbouw en de veranderingen die in grondwaterstand optreden in kaart brengen. Begin april was het al droog en het grondwater was toen al bijna zomers laag. Begin juli is ongeveer 40 % van de te onderzoeken percelen bezocht. De bezochte percelen liggen gespreid rond Luxwoude om een indruk te krijgen van de variatie binnen het te karteren gebied. De indruk die is verkregen van het bovenste grondwater is dat het in de afgelopen maanden iets lager is geworden, veelal 10 à 20 cm. De invloed van het slootpeil is nog onduidelijk. De eerste 5 peilbuizen voor het meten van de grondwaterstand zijn door Aequator geplaatst, om de veranderingen te kunnen volgen. Voor de andere 5 zoeken ze nog geschikte locaties, verspreid over het gebied.

Uit de uitgevoerde grondboringen blijkt dat de zandige bodem sterk is gemengd in het verleden, meer dan een meter is gewoon. Het (beetje) veen in deze gemengde grond is veraard. De samenstelling varieert, het is soms los met alleen veen, vaak ook vermengd met lemige grond of is iets gemengd met teelaarde. De begindiepte van de lemige ondergrond varieert van binnen 1 meter tot dieper dan 1,5 meter.  Met deze variatie in bodemopbouw varieert ook de doorlatendheid in de bovenste meters. De zandige bovengrond is goed doorlatend, de ondergrond vaak ook wel, maar heel lokaal is het minder doorlatend.

De komende maanden gaat Aequator verder met de veldwerkzaamheden. De resultaten zullen met de agrariërs worden teruggekoppeld.

Rapportages Natuurwaarden en Archeologie beschikbaar (22 juni 2020)

De effecten, die de voorgenomen grondwaterwinning met zich meebrengt, zullen op basis van onderzoek zo goed mogelijk in beeld worden gebracht in het Milieu Effect Rapport (MER). Vitens heeft aan adviesbureau Sweco opdracht verstrekt voor het maken van het MER. In het MER wordt uitgebreid aandacht besteed aan de veranderingen in de grondwaterstand als gevolg van de grondwaterwinning. Omdat de grondwaterstandsveranderingen mogelijk effecten met zich mee kunnen brengen voor andere belangen als landbouw, natuur, archeologische waarden en bebouwing, worden al deze aspecten beschreven in het MER. Voor al deze aspecten wordt ook de uitgangssituatie zo goed mogelijk in kaart gebracht en vastgelegd. Voor de onderdelen natuur en archeologie zijn rapportages reeds beschikbaar:

• Bosgroep Noord-Oost Nederland: Luxwoude - Natuurwaarden beïnvloedingsgebied - Nieuwe waterwinning Vitens
• Onderzoek van BAAC: Plangebied Waterwinning Luxwoude. Archeologisch en cultuurhistorisch bureauonderzoek

De rapporten worden gebruikt ter onderbouwing van het MER. Deze rapporten kunt u downloaden en zijn hieronder opgenomen onder de “Documenten MER”.

Voor het vastleggen van de uitgangssituatie in het landbouwgebied voert Aequator Groen & Ruimte momenteel een bodemkartering en grondwaterstanden onderzoek uit. Aan de monitoring van bebouwing (vastlegging nulsituatie) zal in de loop 2021 aandacht worden besteed.

Informatiebijeenkomst agrarische sector (16 oktober 2019)

Op 16 oktober 2019 organiseerde Vitens in nauw overleg met vertegenwoordigers van LTO Noord een informatiebijeenkomst in Langezwaag over de waterwinning Luxwoude. De bijeenkomst werd georganiseerd voor praktiserende agrariërs, die gronden in gebruik hebben in de directe omgeving van de voorgenomen waterwinning. De toekomstige grondwaterwinning kan droogteschade veroorzaken op landbouwgronden. Om hier meer zicht op te krijgen, leggen we ruim voor de start van de winning een grondwatermeetnet aan. Hiermee kunnen we de nulsituatie goed in beeld brengen en na de start van de winning de effecten bepalen. Om de juiste locaties voor het meetnet te bepalen en de huidige bodemkundige en grondwatersituatie goed vast te leggen, start adviesbureau Aequator Groen & Ruimte in 2020 met een gedetailleerd bodemonderzoek. Hiervoor is medewerking van de agrariërs nodig en toestemming om hun gronden te betreden. Tijdens de bijeenkomst lichtte het adviesbureau het onderzoek nader toe.

Achtergrondinformatie